Z biologicznego punktu widzenia naturalne jest, że niektóre zabiegi unasieniania kończą się niepowodzeniem, a krowy/jałówki muszą zostać ponownie zainseminowane. Niepowodzenie w zacieleniu może być spowodowane torbielami pęcherzykowymi czy lutealnymi albo utratą zarodka – innymi słowy, krowa faktycznie się zacieliła, ale doszło do utraty płodu wczesnym okresie ciąży. Potwierdzono, że wczesna utrata zarodków jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na wskaźnik zacieleń. Wczesną utratę ciąży (utratę zarodka przed 42 dniem) przypisuje się głównie warunkom utrzymania i zarządzania stadem, a nie samym infekcjom. Krowy, które tracą ponad 1 punkt BCS w ciągu pierwszych 30 dni laktacji, mają 2,4 razy większe ryzyko utraty zarodka. Badania wskazują, że choroby zakaźne poza narządami rozrodczymi (mastitis) mogą prowadzić do nieudanego zapłodnienia lub utraty zarodka.
Znalezienie problemu
Oblicz czas między pierwszą a kolejną inseminacją. Przedstawiając przerwy w inseminacji na wykresie, można np. zobaczyć procent krów, które były ponownie kryte po 18-24 dniach. Jeśli jest to wysoki odsetek, oznacza to, że inseminacje nie powiodły się i że zwierzęta ponownie wejdą w ruję podczas następnego cyklu. Jeśli istnieje kilka luk inseminacyjnych, które np. wahają się od 25 do 45 dni, wskazuje to, że u tych zwierząt inseminacja zakończyła się sukcesem, ale nastąpiła wczesna utrata zarodków. Kiedy przerwy między inseminacjami są jeszcze dłuższe, może to wskazywać na problem z torbielami pęcherzykowymi lub lutealnymi, które powodują nieregularne ruje - ALE może to być również spowodowane przeoczeniem rui.
Należy systematycznie kontrolować kondycję ciała zwierząt, by móc wychwycić moment, w którym stanie się to problemem.
Przyczyny
Aby uniknąć utraty zarodka, ważne jest, aby zarodek odpowiednio się rozwijał w pierwszym okresie po zapłodnieniu. Dobrze rozwinięty zarodek wydziela wystarczające ilości białka, które zapobiega wydzielaniu hormonów reprodukcyjnych i tym samym wznowieniu cyklu. Stwierdzono, że na przeżycie zarodków negatywnie wpływa wzrost temperatury u krów w połączeniu z zapaleniem wymienia. Jednak najważniejszymi czynnikami wpływającymi na utrzymanie ciąży są: kondycja w momencie wycielenia, stopień i tempo utraty kondycji we wczesnej laktacji oraz stres.
Stres może być fizjologiczny (krowy o bardzo wysokiej wydajności), fizyczny (np. ból spowodowany problemami z racicami i kończynami) lub psychologiczny (zbyt duża obsada zwierząt) lub może wynikać z wysokiej temperatury środowiska zewnętrznego.
Plan działania
Zminimalizuj poziom stresu w stadzie, zmniejsz odsetek krów z zapaleniem wymienia lub utratą kondycji w ciągu pierwszych 30 dni po wycieleniu.
Zwróć uwagę na:
- Krowy/jałówki z BCS <3 przy wycieleniu i <2,5 przy inseminacji
- Krowy, które w ciągu pierwszych 30 dni laktacji tracą ≥ 1 punkt BCS
- Stres (fizjologiczny, fizyczny, psychiczny, wysoka temperatura)