W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci odsetek krów, które wchodzą w fazę rui stojącej spadł z 80 do 50 procent, a czas trwania tej fazy skrócił się z 15 do 5 godzin. Określenie odpowiedniego momentu inseminacji w odniesieniu do owulacji stanowi więc duże wyzwanie. Z biologicznego punktu widzenia naturalne jest, że część krów będzie trzeba ponownie zainseminować, dlatego też bardzo ważne jest zauważenie momentu, kiedy u krowy pojawia się następna ruja.
Istnieje kilka powodów, dla których krowy powinny być ponownie inseminowane:
- Inseminacja nie powiodła się i krowa nie jest w ciąży;
- Utrata zarodków po inseminacji;
- Obecność torbieli pęcherzykowych lub lutealnych.
Znalezienie problemu
Niezwykle istotne by potrafić odróżnić odsetek inseminacji, które nie zakończyły się sukcesem, od odsetka inseminacji zakończonych sukcesem, ale skutkujących wczesną utratą zarodków. By to zrobić należy obliczyć różnicę między pierwszą a drugą inseminacją. Te przerwy, zobrazowane na wykresie, pozwolą na przykład zobaczyć procent nieskutecznych inseminacji w zakresie 18-24 dni. Jeśli jest to wysoki odsetek, oznacza to, że inseminacja nie powiodła się i że krowy ponownie wejdą w ruję podczas następnego cyklu. Jeśli istnieje kilka przerw między inseminacjami, które np. wahają się od 25 do 45 dni, to znaczy, że inseminacja zakończyła się sukcesem, ale nastąpiła wczesna utrata zarodków. Kiedy przerwy między inseminacjami są jeszcze większe, może to być spowodowane torbielami pęcherzykowymi lub lutealnymi, które są przyczyną nieregularnych rui - ALE może to być również spowodowane przeoczeniem rui.
Przyczyny
Jeśli zapłodnienie ma się powieść, inseminację należy przeprowadzić we właściwym momencie cyklu rujowego krowy. Istnieje znacząca korelacja między momentem, w którym krowa zaczyna wykazywać behawioralne objawy rui a czasem owulacji. Objawy rui można podzielić na 3 grupy:
- Brak wyraźnych oznak rui;
- Oznaki, które mogą sugerować, że krowa zaczyna mieć ruję;
- Bardzo wyraźne oznaki rui.
Badania wykazały, że największą szansę na zacielenie uzyskuje się, gdy inseminacja przeprowadzona jest w czasie od 4 do 12 godzin po wejściu w fazę stojącą rui. Ponieważ nie wszystkie zwierzęta wykazują oznaki rui stojącej, dobrym pomysłem może być w takich przypadkach inseminacja krów z grupy 2 po 10–20 godzinach. Szanse powodzenia wzrosną, jeśli przed inseminacją zaobserwuje się kilka oznak rui u krów z grupy 2. Oznaki rui u krów z grupy 1 nie powinny być przesłaną do inseminacji, chyba że zaobserwowano u nich również oznaki z grup 2 i 3.
Plan działania
Niezbędne jest podstawowe szkolenie w zakresie obserwacji rui dla osób, które zajmują się inseminacją. Zapewnij możliwość wzajemnego informowania się (trzytygodniowy kalendarz, tablica itp.). W praktyce zaleca się połączenie wizualnej obserwacji rui z monitorowaniem aktywności zwierząt.
Zwróć uwagę na
- Jakie i ile objawów rui decyduje o wykonaniu inseminacji zwierzęcia;
- Jak rejestrowane są informacje o rui;
- Połączenie obserwacji rui z monitorowaniem aktywności zwierząt.