Niezależnie od rasy i numeru laktacji, kondycja krowy w momencie zasuszenia i wycielenia powinna wynosić 3 pkt (w skali 1-5). Jest to zalecana średnia kondycja dla całego stada - im mniejsze zróżnicowanie kondycji między krowami w stadzie, tym lepiej.
Dostosowanie kondycji krowy odbywa się poprzez zmianę żywienia w ostatnich miesiącach laktacji, gdyż na ogół trudno jest zmienić kondycję o więcej niż 0,2 punktu w trakcie samego okresu zasuszenia. Unikanie krów z długimi przerwami między wycieleniami, a co za tym idzie krów o niskiej wydajności w późnej laktacji ma kluczowe znaczenie dla kondycji organizmu w momencie wycielenia. W przeciwnym wypadku często się zdarza, że krowy w momencie wycielenia są zapasione.
Krowy o wyższej kondycji (≥3,5) odkładają więcej tłuszczu i tracą na wadze więcej po wycieleniu niż krowy chude, co zwiększa ryzyko wystąpienia ketozy i stłuszczenia wątroby. Większa utrata masy ciała spowodowana jest mniejszym pobieraniem paszy przez zapasione krowy. Jednocześnie, takie krowy mają zwykle nieco wyższą wydajność, co dodatkowo zwiększa utratę wagi.
Zalecana średnia kondycja na poziomie 3 pkt jest kompromisem między kondycją organizmu, zapewniającą najwyższą mleczność (> 3,5) a kondycją, która powoduje najmniej problemów chorobowych po wycieleniu (<3,0). Kondycja organizmu na poziomie 3 pkt stwarza również podstawę do wysokiego spożycia paszy na początku laktacji i dobrych wyników rozrodu. Kondycja powyżej 3,5 zapewnia wyższą wydajność mleka oraz wyższą zawartość tłuszczu w mleku, co wynika z większej ilości odłożonej tkanki tłuszczowej.
Poniższa tabela podsumowuje optymalną kondycję organizmu krowy dla różnych parametrów:
Parametr |
Optymalna kondycja organizmu (pkt) |
Produkcja mleka |
3,5-4,0 |
Reprodukcja |
2,5-3,0 |
Zdrowie i dobrostan |
<3,0 |
Długowieczność |
2,5-3,0 |
Ekonomiczne optimum |
3,0 |
Źrodło: Garnsworthy (2010)
W związku z powyższym, stada nastawione na maksymalizację produkcji mogą skorzystać na planowaniu kondycji krów na poziomie 3,5. Tam, gdzie zarządzanie stadem jest na wysokim poziomie, można w ten sposób osiągnąć dobre wyniki. Niemniej jednak, będzie to wymagało większego skupienia się na utrzymaniu zdrowia i reprodukcji na odpowiednim poziomie.
Źródło: SEGES, Dania